Mỗi công trình giáo dục đều cần hướng đến sự phát triển toàn diện cho người học. Do đó, việc thiết kế trường học không chỉ dừng lại ở xây dựng lớp học tiêu chuẩn. Đó còn là hành trình tạo ra môi trường truyền cảm hứng, an toàn, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi.
Trong bối cảnh giáo dục đổi mới, nhiều quốc gia đã đặt ra những tiêu chí khắt khe cho việc thiết kế trường học. Các nguyên lý mà thietkeoffice.com chia sẻ sau đây sẽ giúp các nhà thiết kế tiếp cận đúng mục tiêu đào tạo thế hệ tương lai.
Thiết kế trường học lấy học sinh làm trung tâm
Triết lý giáo dục hiện đại đặt học sinh vào vị trí trung tâm của mọi hoạt động. Do đó, thiết kế trường học cần phản ánh tinh thần đó trong từng chi tiết không gian. Mỗi khu vực đều phải hướng đến việc phục vụ nhu cầu học tập, vui chơi, nghỉ ngơi của học sinh.
Trường học không nên rập khuôn, khô cứng mà cần mang tính cá nhân hóa. Thiết kế có thể tùy biến để phù hợp với từng độ tuổi, từng đặc điểm vùng miền. Các yếu tố nội thất trường học như chiều cao bàn ghế, màu sắc tường, trang trí lớp học đều cần cân nhắc kỹ.
Không gian thúc đẩy tư duy sáng tạo
Học sinh học tốt hơn trong không gian kích thích trí tưởng tượng. Các phòng học có thể kết hợp màu sắc nổi bật, bảng viết lớn, vật dụng linh hoạt. Những khu vực như thư viện, phòng STEAM nên được thiết kế mở, khuyến khích khám phá.
Trường học cũng có thể tích hợp khu vực “học ngoài trời” để học sinh tiếp xúc thiên nhiên. Việc sử dụng cây xanh, sàn gỗ, ánh sáng tự nhiên sẽ giúp giảm căng thẳng khi học tập kéo dài.
Tương tác linh hoạt giữa thầy và trò
Lớp học hiện đại không nên cố định bàn ghế theo hàng ngang truyền thống. Thay vào đó, nên bố trí sản phẩm nội thất linh hoạt để tăng sự tương tác nhóm. Giáo viên dễ dàng tiếp cận học sinh từ nhiều vị trí trong lớp.
Thiết bị công nghệ như màn hình tương tác, micro không dây, máy chiếu giúp truyền đạt hiệu quả. Tuy nhiên, cần đảm bảo thiết bị không gây xao nhãng trong quá trình học tập.
Thiết kế trường học tối ưu hóa ánh sáng và thông gió tự nhiên
Môi trường học tập ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần học sinh. Do đó, thiết kế nên ưu tiên tận dụng tối đa điều kiện tự nhiên sẵn có. Việc giảm phụ thuộc vào điện năng cũng là hướng đi bền vững cho tương lai.
Hướng gió – yếu tố then chốt
Ngay từ giai đoạn quy hoạch, cần khảo sát hướng gió chính của khu đất xây dựng. Các phòng học nên mở cửa sổ đón gió, lắp lam chắn nắng để điều hòa không khí. Thiết kế thông gió chéo giúp giảm nhiệt độ bên trong lớp học.
Ở vùng nhiệt đới, nên ưu tiên trồng cây xanh quanh trường để giảm bức xạ nhiệt. Hành lang nên có mái che, bố trí thêm các cửa thông gió cao để khí nóng dễ thoát ra ngoài.
Ánh sáng tự nhiên giúp cải thiện sức khỏe học sinh
Ánh sáng tự nhiên giúp giảm áp lực lên mắt, cải thiện giấc ngủ và tăng khả năng tập trung. Khi thiết kế trường học, nên bố trí cửa sổ lớn, giếng trời hoặc kính lấy sáng ở hành lang.
Phòng học cần đảm bảo độ sáng tiêu chuẩn, tránh ánh nắng trực tiếp vào bảng viết. Có thể kết hợp thêm rèm che để điều chỉnh linh hoạt theo thời gian trong ngày.
Thiết kế trường học an toàn và thuận tiện
Yếu tố an toàn là tiêu chuẩn bắt buộc trong mọi dự án giáo dục. Đặc biệt với trẻ nhỏ, sự cố nhỏ cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, khi thiết kế cần tích hợp hệ thống bảo vệ toàn diện và hỗ trợ di chuyển thuận lợi.
Lối thoát hiểm, camera, bảo vệ
Trường học cần có ít nhất hai lối thoát hiểm ở mỗi tầng. Lối đi nên được đánh dấu bằng bảng phát sáng khi mất điện. Cửa thoát hiểm không được khóa trong giờ học.
Hệ thống camera giám sát nên bao phủ tất cả các điểm nóng như cổng chính, sân chơi, hành lang. Khu vực phòng bảo vệ nên đặt gần cổng, dễ quan sát và tiếp cận khi có sự cố.
Thiết kế trường học đảm bảo lưu thông dễ dàng trong khuôn viên
Khuôn viên trường học cần được tổ chức theo nguyên lý rõ ràng, mạch lạc. Lối đi chính phải tách biệt xe cộ và người đi bộ. Khu vực học tập, hành chính, thể thao nên liên kết bằng trục đường nội bộ hợp lý.
Trường học có nhiều tầng nên lắp thang máy cho học sinh khuyết tật. Bảng hướng dẫn cần bố trí rõ ràng, minh bạch giúp học sinh dễ dàng tìm đường.
Xem thêm: Tham Khảo 9+ Dự Án Trường Học Truyền Cảm Hứng Thiết Kế
Một môi trường giáo dục tốt không thể thiếu nền tảng thiết kế khoa học. Việc tuân thủ các nguyên lý thiết kế trường học sẽ giúp tạo nên không gian học tập lý tưởng, thúc đẩy hiệu suất giáo dục.
Từ việc tối ưu ánh sáng, không khí đến việc đảm bảo an toàn cho học sinh, từng chi tiết đều góp phần tạo ra một ngôi trường đáng sống. Theo thietkeoffice.com thì các kiến trúc sư cần đặt lợi ích người học lên hàng đầu trong mọi quyết định thiết kế.
